قرار است در تاریخ 31 مارس 2021، دو برگ از قرآنی کهن در حراج ساتبیز لندن، با قیمت احتمالی مابین 40 تا 60 هزار پوند فروخته شود. این قرآن 30 پاره در اصل به خط کوفی ایرانی در خراسان قرن پنجم کتابت شده، و در زمان وقف بر حرم رضوی در شعبان سال 540 هجری، در مالکیت یکی از علمای نیشابور به نام شيخ علی بن حسین مشرف نیشابوری بوده است. تمامی 30 جزء این قرآن یکجا بر حرم امام رضا علیه السلام وقف شده و وقف‌نامۀ آن را یکی از عالمان شیعه به نام علی بن محمد بن ابی الحسن بن عبدالصمد التمیمی (از عالمان شیعۀ سبزوار و نیشابور) به خط خود کتابت کرده است (دربارۀ او نگاه کنید به مقالۀ «سبزواری، علی»، نوشتۀ دوست گرامی، سیدمحمد عمادی حائری در دانشنامۀ جهان اسلام، ج 22، ص 726ـ729). از 30 پارۀ این قرآن، یازده جزء اکنون در کتابخانۀ آستان قدس باقی مانده، و پاره‌ها و اجزای دیگر چند دهه پیش از این مجموعه جدا شده (یک جزءاش در کتابخانۀ چستربیتی، یک برگ در موزۀ هنر هاروارد، دو برگ در موزۀ هنرهای زیبای بوستون، و یک برگ آن به کتابخانۀ کنگره آمریکا راه یافته) است.

نمونه‌ای از قرآن مشرف نیشابوری، وقف سال 540 هجری بر حرم رضوی، اکنون در کتابخانۀ آستان قدس رضوی، جزوۀ ش 3202

وقتی اثری در حراج های لندن ارائه برای فروش ارائه می‌شود، در صورتی که بتوان اثبات کرد آن اثر متعلق یا موقوفۀ مکانی دیگر بوده است، می‌توان جلوی فروش اثر را گرفت. چند سال پیش الازهر توانست به همین روش از فروش یک قرآن مملوکی در حراج لندن جلوگیری کند. اکنون دو برگ از آغاز جزء ششم این قرآن، قرار است به عنوان کالای شمارۀ 4 در حراج 31 مارس 2021 ساتبیز لندن با قیمتی نزدیک به 60هزار پوند به فروش رسد. جالب توجه آنکه یکی از این برگه‌ها حاوی نیمی از یادداشت واقف است که نیم دیگر آن در صفحۀ مقابل قرار داشته و اکنون در نسخۀ شمارۀ 12662 در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. دلایل برای اثبات این تعلق بسیار فراوان است (از جمله متن وقف نامه که عیناً با یک دستخط بر ابتدای تمام 11 جزء باقی مانده در آستان قدس مکتوب است). من در اینجا اما تنها، برگه حراج شده را در کنار تصویر برگۀ قبلی‌اش در آستان قدس قرار می‌دهم تا همه چیز معلوم شود، و باقی امر برای پیگیری و استرداد این اثر مهم ایرانی و اسلامی را بر عهدۀ اولیای امور می‌گذارم.

تصویری از برگ عرضه شده در حراج ساتبیز (31 مارس 2021) در کنار برگ قبلی‌اش که اکنون به شمارۀ 12662 در کتابخانۀ آستان قدس رضوی است

آدرس صفحۀ حراج ساتبیز:
https://www.sothebys.com/en/buy/auction/2021/arts-of-the-islamic-world-india-including-fine-rugs-and-carpets/an-illuminated-quran-bifolium-in-eastern-kufic

یک نکته را در پایان بیفزایم: به گمان من، از خروج اغلب این برگه‌ها، ده‌ها سال می‌گذرد. نشانه‌اش آنکه برگه‌های موجود در موزۀ هنر هاروارد، موزۀ هنرهای زیبای بوستون و کتابخانۀ چستربیتی در میانۀ قرن بیستم وارد آن مراکز شده‌اند.