قرار است در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۱، دو برگ از قرآنی کهن در حراج ساتبیز لندن، با قیمت احتمالی مابین ۴۰ تا ۶۰ هزار پوند فروخته شود. این قرآن ۳۰ پاره در اصل به خط کوفی ایرانی در خراسان قرن پنجم کتابت شده، و در زمان وقف بر حرم رضوی در شعبان سال ۵۴۰ هجری، در مالکیت یکی از علمای نیشابور به نام شيخ علی بن حسین مشرف نیشابوری بوده است. تمامی ۳۰ جزء این قرآن یکجا بر حرم امام رضا علیه السلام وقف شده و وقف‌نامۀ آن را یکی از عالمان شیعه به نام علی بن محمد بن ابی الحسن بن عبدالصمد التمیمی (از عالمان شیعۀ سبزوار و نیشابور) به خط خود کتابت کرده است (دربارۀ او نگاه کنید به مقالۀ «سبزواری، علی»، نوشتۀ دوست گرامی، سیدمحمد عمادی حائری در دانشنامۀ جهان اسلام، ج ۲۲، ص ۷۲۶ـ۷۲۹). از ۳۰ پارۀ این قرآن، یازده جزء اکنون در کتابخانۀ آستان قدس باقی مانده، و پاره‌ها و اجزای دیگر چند دهه پیش از این مجموعه جدا شده (یک جزءاش در کتابخانۀ چستربیتی، یک برگ در موزۀ هنر هاروارد، دو برگ در موزۀ هنرهای زیبای بوستون، و یک برگ آن به کتابخانۀ کنگره آمریکا راه یافته) است.
وقتی اثری در حراج های لندن ارائه برای فروش ارائه می‌شود، در صورتی که بتوان اثبات کرد آن اثر متعلق یا موقوفۀ مکانی دیگر بوده است، می‌توان جلوی فروش اثر را گرفت. چند سال پیش الازهر توانست به همین روش از فروش یک قرآن مملوکی در حراج لندن جلوگیری کند. اکنون دو برگ از آغاز جزء ششم این قرآن، قرار است به عنوان کالای شمارۀ ۴ در حراج ۳۱ مارس ۲۰۲۱ ساتبیز لندن با قیمتی نزدیک به ۶۰هزار پوند به فروش رسد. جالب توجه آنکه یکی از این برگه‌ها حاوی نیمی از یادداشت واقف است که نیم دیگر آن در صفحۀ مقابل قرار داشته و اکنون در نسخۀ شمارۀ ۱۲۶۶۲ در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. دلایل برای اثبات این تعلق بسیار فراوان است (از جمله متن وقف نامه که عیناً با یک دستخط بر ابتدای تمام ۱۱ جزء باقی مانده در آستان قدس مکتوب است). من در اینجا اما تنها، برگه حراج شده را در کنار تصویر برگۀ قبلی‌اش در آستان قدس قرار می‌دهم تا همه چیز معلوم شود، و باقی امر برای پیگیری و استرداد این اثر مهم ایرانی و اسلامی را بر عهدۀ اولیای امور می‌گذارم.
آدرس صفحۀ حراج ساتبیز:
یک نکته را در پایان بیفزایم: به گمان من، از خروج اغلب این برگه‌ها، ده‌ها سال می‌گذرد. نشانه‌اش آنکه برگه‌های موجود در موزۀ هنر هاروارد، موزۀ هنرهای زیبای بوستون و کتابخانۀ چستربیتی در میانۀ قرن بیستم وارد آن مراکز شده‌اند.
 |
نمونه‌ای از قرآن مشرف نیشابوری، وقف سال ۵۴۰ هجری بر حرم رضوی، اکنون در کتابخانۀ آستان قدس رضوی، جزوۀ ش ۳۲۰۲
وقتی اثری در حراج های لندن ارائه برای فروش ارائه می‌شود، در صورتی که بتوان اثبات کرد آن اثر متعلق یا موقوفۀ مکانی دیگر بوده است، می‌توان جلوی فروش اثر را گرفت. چند سال پیش الازهر توانست به همین روش از فروش یک قرآن مملوکی در حراج لندن جلوگیری کند. اکنون دو برگ از آغاز جزء ششم این قرآن، قرار است به عنوان کالای شمارۀ ۴ در حراج ۳۱ مارس ۲۰۲۱ ساتبیز لندن با قیمتی نزدیک به ۶۰هزار پوند به فروش رسد. جالب توجه آنکه یکی از این برگه‌ها حاوی نیمی از یادداشت واقف است که نیم دیگر آن در صفحۀ مقابل قرار داشته و اکنون در نسخۀ شمارۀ ۱۲۶۶۲ در کتابخانۀ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. دلایل برای اثبات این تعلق بسیار فراوان است (از جمله متن وقف نامه که عیناً با یک دستخط بر ابتدای تمام ۱۱ جزء باقی مانده در آستان قدس مکتوب است). من در اینجا اما تنها، برگه حراج شده را در کنار تصویر برگۀ قبلی‌اش در آستان قدس قرار می‌دهم تا همه چیز معلوم شود، و باقی امر برای پیگیری و استرداد این اثر مهم ایرانی و اسلامی را بر عهدۀ اولیای امور می‌گذارم.
 |
تصویری از برگ عرضه شده در حراج ساتبیز (۳۱ مارس ۲۰۲۱) در کنار برگ قبلی‌اش که اکنون به شمارۀ ۱۲۶۶۲ در کتابخانۀ آستان قدس رضوی است
آدرس صفحۀ حراج ساتبیز:
https://www.sothebys.com/en/buy/auction/۲۰۲۱/arts-of-the-islamic-world-india-including-fine-rugs-and-carpets/an-illuminated-quran-bifolium-in-eastern-kufic
یک نکته را در پایان بیفزایم: به گمان من، از خروج اغلب این برگه‌ها، ده‌ها سال می‌گذرد. نشانه‌اش آنکه برگه‌های موجود در موزۀ هنر هاروارد، موزۀ هنرهای زیبای بوستون و کتابخانۀ چستربیتی در میانۀ قرن بیستم وارد آن مراکز شده‌اند.
جمعه ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ ساعت ۱۶:۲۱
