این مقاله به معرفی نسخه‌ای از قرآن به خط محقَّق می‌پردازد که در سال 687 هجری/ 1288 میلادی در شهر آمل (شمال ایران) کتابت شده است. کاتب نسخه محمد بن ابراهیم الحدادی الطبری الآملی در انجامۀ آن نوشته است که قرآن را در خانقاه متعلق به صوفی معروف، ابوالعباس قصاب آملی: احمد بن محمد بن عبدالکریم طبری (زنده در قرن چهارم هجری/ دهم میلادی) کتابت کرده است. این نسخه که تا یکی دو دهۀ قبل در ایران نگهداری می‌شده، پس از ارائه در خانۀ حراج کریستیز (لندن، 6 اکتبر 2009)، اکنون به موزۀ هنر اسلامی (دوحه، قطر) انتقال یافته است.

قرآن حدادی طبری آملی در ۳۵۷ برگ در قطع ۳۵.۵*۲۸سانتی‌متر کتابت شده است. هر صفحه‌اش حاوی ۱۲ سطر به خط محقّق است و در آن، سرسوره‌ها را با خط ثلث شبیه به توقیع کتابت کرده‌اند. نسخه علاوه بر ترجمۀ فارسی میان سطری، حاوی انبوهی تزیینات و آرایه‌های تذهیبی است که بر شکوه ظاهری مصحف افزوده است. کاتب در کمال شگفتی، بعد از پایان بسمله در سرآغاز هر سوره، علامت آیه‌نما یا گل‌آیه قرار می‌دهد که شاید نشان از شیعه بودن احتمالی وی و اعتقادش به جزئیت بسمله در سوره‌های قرآن باشد. این امری است که به ندرت در نسخه‌های قرآنی از قرون میانه می‌یابیم .کاتب همچنین در حاشیۀ قرآن تقسیم بندی پنج تایی و ده تایی آیات (تخمیس و تعشیر) را با شمسه‌ها و قندیل‌های بادامی شکل و زرین نشان می‌دهد و نیز تقسیم بندی‌های هفت‌تایی کلّ قرآن (اَسباع هفت‌گانه)، چهارده تایی (نیم سُبع‌ها)، و اجزای سی‌گانه قرآن را در حاشیۀ برگه‌ها با نشان‌ها و نقوش هندسی و مذهب نشان می‌دهد.


انتشار یافته در مجلۀ آینۀ پژوهش، دورۀ 30، ش 178، پاییز 1398، ص 99ـ105.