مصحف المشهد الرضوي یا Codex Mashhad عنوانی است که من به ترکیب دو نسخۀ کهن قرآنی به شمارههای 18 و 4116 در کتابخانۀ آستان قدس رضوی دادهام که در اصل یک قرآن کامل را تشکیل میدادهاند اما به دلایلی نامعلوم از هم جدا افتادهاند. این کهنترین اثر قرآنی در ایران، و حجیمترین نسخۀ حجازی در قطع عمودی (با 252 برگ) در سراسر جهان است که تاکنون میشناسیم. داستان کشف این دو تنها نسخۀ قرآنی به خط حجازی در کتابخانه را به تفصیل در جایی دیگر خواهم آورد. از حدود سال 1393 که پارۀ نخست این قرآن (یعنی نسخۀ 18) را یافتم، در پی تحقیق متن آن و انتشار چاپ عکسی (فاکسیمیله) از آن بودم. دو سال بعد، بخش دیگر آن را در نسخۀ 4116 پیدا کردم. خوشبختانه پس از سالها تلاش من، همکارانم و مؤسسۀ آل البیت قرار است که در سال جاری این اثر به انتشار عمومی برسد، همراه با تحقیق و بازنویسی متن نسخه، پانویسهای توضیحی درخصوص رسم و املا و قرائات و سایر ویژگیهای متنی و نسخه شناختی آن، و به ضمیمۀ دو مقدمه به عربی و انگلیسی. اکنون نسخۀ عربی مقدمۀ من در مجلۀ تراثنا (سال 39، ش 153، محرم ـ ربیع الأول 1444) منتشر شده که در اینجا به اشتراک میگذارم، با این توضیح که در نسخۀ نهایی، این مقدمه اندکی مشروحتر است و حاوی اطلاعاتی درباب تاریخ گذاری و آزمایش کربن14 بر روی مصحف. همچنین بخشی اصلی این مقدمه نیز به زبان انگلیسی در مجلۀ مخطوطات اسلامی (Journal of Islamic Manuscripts) از سوی انتشارات بریل (سال 2019) انتشار یافته است.
پنجشنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۷:۳۴