بدرالدین محمد بن بهادر بن عبدالله زرکشی(۷۴۵-۷۹۴ق) در اواخر قرن هشتم درگذشته است و کمتر از 50 سال عمر کرده است. مشهورترین اثر قرآنیاش البرهان فی علوم القرآن است و احتمالاً اثر تفسیری مستقلی هم داشته است که اکنون به ما نرسیده است.
معلوم نیست فهرست نویس کتابخانۀ دانشگاه ییل با خودش چه فکری کرده است که با دیدن نامی شبیه نام زرکشی در حاشیۀ برگ آخر یک تفسیر کهن در کتابخانۀ دانشگاه (Landberg MSS 544) ، حکم کرده است که احتمالاً قطعهای از «تفسیر زرکشی» را یافته است. اطلاعات فهرست نویسی شده بر روی سایت کتابخانه، هیچ احتمال دیگری را مطرح نکرده است. اما عجیب آنکه بر روی این برگه سه یادداشت مالکیت نسخه از سه نفر در تاریخ های مختلف وجود دارد که دومین آنها 674 هجری است. یعنی قریب به 70 سال پیش از تولد زرکشی. پس روشن است که این اثر تفسیر زرکشی نمیتواند باشد. بگذریم که ظاهراً مرسوم نیست که مولف کتابی بر روی اثر خودش یادداشت ملکیت بنویسد (آن هم 10 سال پس از درگذشت خودش در تاریخ 804 هجری!).
پس این اثر تفسیری مهم از آن کیست؟ خواندن چند سطر از متن این نسخۀ بسیار خوش خط معلوم میکند که این اثر بخشی از الوسیط فی تفسیر القرآن المجید نگاشتۀ ابوالحسن واحدی نیشابوری (متوفای 468 هجری) و صاحب آثار تفسیری و قرآنی متعدد در مکتب نیشابور است. نسخههای این تفسیر فراوان است و تصحیح شدۀ آن نیز با تحقیق عادل أحمد عبدالموجود و علي محمد معوض سالها پیش منتشر شده است.
معلوم نیست فهرست نویس کتابخانۀ دانشگاه ییل با خودش چه فکری کرده است که با دیدن نامی شبیه نام زرکشی در حاشیۀ برگ آخر یک تفسیر کهن در کتابخانۀ دانشگاه (Landberg MSS 544) ، حکم کرده است که احتمالاً قطعهای از «تفسیر زرکشی» را یافته است. اطلاعات فهرست نویسی شده بر روی سایت کتابخانه، هیچ احتمال دیگری را مطرح نکرده است. اما عجیب آنکه بر روی این برگه سه یادداشت مالکیت نسخه از سه نفر در تاریخ های مختلف وجود دارد که دومین آنها 674 هجری است. یعنی قریب به 70 سال پیش از تولد زرکشی. پس روشن است که این اثر تفسیر زرکشی نمیتواند باشد. بگذریم که ظاهراً مرسوم نیست که مولف کتابی بر روی اثر خودش یادداشت ملکیت بنویسد (آن هم 10 سال پس از درگذشت خودش در تاریخ 804 هجری!).
پس این اثر تفسیری مهم از آن کیست؟ خواندن چند سطر از متن این نسخۀ بسیار خوش خط معلوم میکند که این اثر بخشی از الوسیط فی تفسیر القرآن المجید نگاشتۀ ابوالحسن واحدی نیشابوری (متوفای 468 هجری) و صاحب آثار تفسیری و قرآنی متعدد در مکتب نیشابور است. نسخههای این تفسیر فراوان است و تصحیح شدۀ آن نیز با تحقیق عادل أحمد عبدالموجود و علي محمد معوض سالها پیش منتشر شده است.
دوشنبه ۷ آبان ۱۳۹۷ ساعت ۸:۳۸