بسمله و عدّ الآی: در سراسر این نسخه علائم پایان آیه یا جداکننده‌ی آیات وجود ندارد، و این ــ چنانکه خواهم گفت ــ یکی از علائم متأخر بودن نسخه، و تعلق آن دست کم، به اواخر قرن دوم و سراسر قرن سوم است، اما تخمیس و تعشیر یعنی شمارش پنج‌تایی و ده‌تایی آیات با علامات خاصی مشخص شده است. علائم تعشیر و تخمیس با دایره‌های زراندود مشخص شده‌اند. علامت تخمیس شبیه به نگارش...

این نسخه‌ی قرآن در قطع بیاضی (در قطع 3/12*2/18 سانتی متر) در 309 برگه (618 صفحه) بر روی پوست نگاشته شده است. مساحت بخش مکتوب در هر صفحه حدوداً 8*5/13 سانتی‌متر است. در پایان نسخه‌ی (برگه‌ی 309پشت) نوشته شده است: «کتبه علی بن أبی طالب فی سنة أربعین من الهجرة.» بنا بر اطلاع من، مسئولان عتبه‌ی علویه در نجف اشرف از یکی دو سال پیش قصد داشته‌اند این نسخه را به صورت عکسی منتشر کنند،...

تاریخ‌گذاری روایات اساساً مسألۀ خاورشناسان است. اگر همانند اهل‌الحدیث، مبنایمان را بر این فرض بگذاریم که اکثر روایات موجود در جوامع حدیثی کهن معتبرند، در آن صورت، سلسله‌سند هر روایت، تاریخ صدور آن را در اختیارمان می‌نهد. از سوی دیگر، چنانچه مسلمانی نگرش انتقادی اهل‌الکلام را بپذیرد، نمی‌تواند به تاریخ‌گذاری آنچه ایشان رد می‌کردند چندان توجه کند. برای...

كُرنلیوس وِرْستیخ، دستور زبان عربی و تفسیر قرآن در نخستین سده‌های اسلامی، لایدن: انتشارات بریل، 1993. 320ص. شابك: 9004098453. Cornilos Versteegh, Arabic Grammar and Qur’anic Exegesis in Early Islam, Leiden: E.J. Brill, 1993. 320pp. ISBN: 9004098453.

نگارش فرهنگ واژگان قرآنی در بسیاری از زبان‌های اسلامی و غیر اسلامی سابقه‌ای طولانی دارد، و البته قدیم‌ترین این فرهنگ‌ها طبیعتاً در زبان عربی نوشته شده‌اند. از نخستین کتاب‌های با عنوان غریب القرآن، معانی القرآن، مشکل القرآن و مانند آن (در دو قرن دوم و سوم) و نیز تلاش‌های لغویان در فرهنگ‌های زبان عربی (چون خلیل، ازهری، و ابن‌درید) که بگذریم، معروف‌ترین و...

چکیده: نقل اسرائیلیات، استناد به عهدین در ادبیات دلائل النبوة و مراجعه مستقیم به متن کتاب مقدس به گونه‌های مختلف در تفاسیر قرآنی از آغاز تا دوره‌ی معاصر وجود داشته است. از میان این سه گونه‌ی مختلف، در نخستین تفاسیر قدیم اهل سنت، غلبه‌ی نقل با اسرائیلیات است. همزمان به برخی مطالب عهدین در محاجّه با اهل کتاب نیز استناد می‌شود، و به تدریج در قرون اخیر، اسرائیلیات...